De oplossing voor voedselverspilling begint bij brood
Eén op de vijf sneetjes brood belandt bij het afval, vooral omdat we te kieskeurig zijn. Misschien kan een nieuwe kijk op brood ons helpen om voedsel meer te waarderen en om een van de werelds domste problemen op te lossen.
Share this post
Inzicht: Het brood dat wij thuis weggooien is een groot onderdeel van de voedselverspilling.
Doel: Wees niet kieskeurig over oud brood (en de kapjes).
Impact: Hoog 🌍🌎🌏🌍⚪️ (als onderdeel van alle voedselverspillingsacties)
We leven op een planeet waar 800 miljoen mensen niet genoeg te eten hebben. We leven ook op een planeet waar mensen 1/3 van al hun geproduceerde voedsel weggooien.
Alsof dat nog niet erg genoeg is, draagt voedselverspilling ook bij aan de klimaatcrisis. Project Drawdown heeft voedselverspilling op nummer drie staan als het om oplossingen gaat voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. In een van hun vernieuwde scenario's staat het zelfs op de eerste plek.
Project Drawdown vormt het begin van Frank's reis in het begrijpen hoe je kan eten voor het klimaat. In het Fork Ranger boek neemt hij je mee op deze reis en zul je zien hoeveel klimaatoplossingen verbonden zijn aan ons voedsel (pagina 08).
Dat bracht mij bij de vraag wat te doen om mee te werken aan de oplossing voor dit probleem.
Broodverspilling
Een goede manier om te starten als het om het probleem voedselverspilling gaat, is te bekijken wat er in de prullenbak belandt. Dat is precies wat enkele Nederlandse onderzoekers hebben gedaan, ze openden de afvalzakken van 130 huishoudens en sorteerden alles.
Vervolgens wogen ze de verschillende categorieën en ontdekten zo dat het meest weggegooide product - een vijfde van al het afval - brood is.
Nederlanders eten twee keer per dag brood, maar broodverspilling is niet alleen een Nederlands probleem.
Calorieën verspilling
In plaats van voedselverspilling te analyseren op gewicht, kun je ook kijken naar de verspilde calorieën. Uiteindelijk kan 1 kg brood meer mensen voeden dan 1 kg appels. Het resultaat van die analyse is nog erger: 53% van de verspilde calorieën komt van granen.
Granen omvatten meer dan alleen brood, maar in Nederland is brood goed voor driekwart van alle verspilde granen..
Verspilde broeikasgassen
Er is nog een derde manier om naar verspilde producten te kijken: wat is de voetafdruk van elke categorie? Bijvoorbeeld, een zak appels weegt meer dan een biefstuk, maar de biefstuk heeft wel een veel hogere voetafdruk, waardoor het des te meer verspillend is als je deze weggooit.
Dus, wat is de klimaatimpact van verspild eten?
Het eerste dat opvalt is melk. De andere grotere categorie is opnieuw brood, in de vorm van tarwe (in deze categorie zit ook pasta verwerkt).
Eén reden voor de hoge voetafdruk van tarwe is dat boeren voor dit gewas veel kunstmest gebruiken en dat veroorzaakt flink wat broeikasgassen.
Dit moet je er niet van weerhouden om brood te kopen. Het is een fantastisch product met een heel lage impact per calorieën en eiwitten. Maar dit geldt natuurlijk alleen als het brood ook wordt opgegeten.
Winkels tegenover huishoudens: Wie verspilt meer brood?
Om te snappen wat we aan broodverspilling kunnen doen, moeten we ook weten waar het plaatsvindt. Mijn eerste gok was de bakkers. Elke avond gooien de bakkerijen goede broden weg, omdat iedereen 's ochtends weer vers brood wil.
Dit blijkt zeker een onderdeel van het probleem, echter ik was verrast dat in Westerse landen het meeste brood thuis wordt weggegooid. In Nederland is de consument verantwoordelijk voor de helft van alle broodverspilling.
Toen ik deze grafiek voor het eerst zag, kon ik niet geloven dat mensen thuis zoveel brood weggooien. En toen herinnerde ik me al die keren dat ik het broodkapje in de zak liet zitten om aan een nieuw brood te kunnen beginnen. Ik moet toegeven dat ik ook onderdeel van het probleem ben.
Soms is voedselverspilling onvermijdelijk, maar bij brood is dat niet het geval. Een Duits onderzoek keek naar de verschillende redenen voor het weggooien van eten. De grootste reden voor het verspillen van brood was dat mensen geen zin hadden in (oud) brood. Wat een contrast met regio's zoals Afrika ten zuiden van de Sahara, waar mensen thuis bijna helemaal geen granen verspillen.
We zijn zo rijk en ons eten is zo goedkoop geworden dat we geen twee seconden nadenken over het weggooien van goed eten. Met deze instelling verspilt het gemiddelde Nederlandse gezin zo'n 500 euro per jaar!
Maar er is hoop. Want ook al is de oplossing niet makkelijk, is deze wel simpel en krachtig: Minder kieskeurig zijn en ons brood meer waarderen.
Waar het echt om draait is dat we ons perspectief op voedsel moeten veranderen. Eten is een van de weinige dingen in het leven die echt waarde hebben. Duizenden jaren lang was deze wetenschap voor mensen vanzelfsprekend, pas de laatste paar decennia lijken wij dit te zijn vergeten. De enige manier om voedselverspilling op te lossen is door opnieuw de échte waarde van voedsel te ontdekken.
Hoe je minder brood kan verspillen
De belangrijkste stap is om minder kieskeurig te zijn. We moeten ook de kapjes en korsten van het brood eten. Als je die echt niet lekker vindt, is het misschien tijd om beter brood te kopen.
Het tweede punt gaat over bewaren. De makkelijkste manier om brood vers te houden is om het in de vriezer te doen en alleen de sneetjes eruit te halen die je nodig hebt (en dus niet het hele brood in een keer).
Ik vertelde eens aan een Frans meisje dat ik mijn brood in de vriezer doe, je had haar geshockeerde blik moeten zien! Als jij ook iemand bent die het invriezen van brood een schande vindt, is de oplossing om je brood zelf te snijden, hierdoor droogt het brood minder snel uit.
Stap drie gaat over het creatief gebruiken van brood als het wel oud is geworden. Hier zijn drie opties:
- Broodrooster (ook al kost het verhitten van de broodrooster ook CO2, het is nog steeds beter dan brood weggooien)
- Doop het in de soep
- Verkruimel het en strooit het bovenop een gerecht dat de oven ingaat
Kom erachter hoe je je koelkast anders kan indelen zodat je minder eten verspilt, niet alleen brood, op pagina 127 van het Fork Ranger boek.
En als je alsnog schimmel op brood krijgt, hoef je niet het hele brood weg te gooien, maar kun je er gewoon omheen snijden.
Ten slotte kun je ook een echte strijder tegen de voedselverspilling worden door overgebleven brood te kopen via Too Good to Go. Zij hebben een platform waar winkels overgebleven producten verkopen met korting.
Conclusie
Brood is een van de producten die wij het meest weggooien. De reden hiervoor is meestal dat we kieskeurig zijn, omdat we geen zin hebben in oud brood.
Brood is een van de bouwstenen van het voedsel dat wij dagelijks tot ons nemen. Dit betekent dat we elke dag weer de mogelijkheid hebben om met een nieuw perspectief te oefenen: Misschien biedt brood ons de kans om voedselverspilling op te lossen en weer te leren waarderen wat echt belangrijk is in het leven.
Wat denk jij? Ik kijk nu zelf heel anders naar mijn brood.
Nog een tip voor oud brood: snij het in kleine blokjes en bak het in lekkere olijfolie tot croutons.
Je kunt er ook knoflook bij doen. Lekker voor in de soep!
Mijn warme bakker in Amsterdam West stopt niet verkocht brood aan het einde van de dag in een vrieskist. Ik haal daar een keer per week mijn brood en afhankelijk van de beschikbaarheid neem ik een deel ingevroren mee, dat gaat thuis ook weer in de vriezer. Wanneer ontdooid voelt en smaakt het voor mij precies hetzelfde als vers gehaald brood. Wanneer ik in de bakkerij ben hoor ik de bakker vaak vragen of iets uit de vriezer mag. Veel klanten hebben daar geen probleem mee. Hij hoeft dus veel minder weg te gooien: beter voor zijn portemonnee en voor het milieu.
Wanneer brood echt te oud is laat ik het nog 1 of 2 dagen drogen, daarna in de foodprocessor en je hebt prima paneermeel wat je nog heel lang kunt bewaren.