Plastic om komkommers: hoe erg is dat?

Inzicht: Plastic verpakkingen kunnen voedselverspilling tegengaan en hebben daarom niet per se een negatieve impact
Doel: Koop de komkommer die jouw voorkeur heeft
Impact: Heel lage impact 🌍⚪️⚪️⚪️⚪️

De afkeer van plastic kwam in een onderzoek naar de verpakking van verschillende producten juist bij komkommers het meest naar voren. We zijn dus obsessed met die komkommer in plastic. Op zich een goed teken: we willen plastic verminderen.

Hoe omgaan met plastic verpakkingen past in het grotere plaatje van duurzaam eten, ontdek je in het hoofdstuk Verpakkingen in het Fork Ranger boek (pagina 120).

Voordat we in de komkommer casus duiken, was ik toch ook weer positief verrast. Er is toch wel een kleine stille revolutie in onze keuzes rondom duurzaamheid. Twee derde (!) van de mensen vindt het belangrijk of zeer belangrijk dat groente en fruit duurzaam verpakt zijn. En zelfs een derde is bereid om meer te betalen voor een duurzaam verpakt versproduct.

Deze positieve trend is niet alleen bij de consument zichtbaar: er worden meer nieuwe milieuvriendelijke verpakkingen ontwikkeld en ze worden ook steeds meer gebruikt.

Dus waarom zijn er dan nog steeds (plastic) verpakkingen?

Bij een komkommer denk je al gauw dat de plastic verpakking zinloos is. Maar toch is dit niet altijd zo. Er zijn twee (min of meer) goede redenen om een plastic verpakking toe te passen. De eerste kunnen we hopelijk binnenkort schrappen...

Plastic verpakking als label

Vanuit de wetgeving moeten gewone en biologische producten uit elkaar te houden zijn. Want hoe weet je anders het verschil tussen de twee soorten komkommers in de supermarkt? Helaas is plastic is nou eenmaal een makkelijke manier om een product te labellen. Dus wordt vaak de biologische in plastic verpakt, omdat hiervan een kleiner aantal wordt verkocht.

In winkels waar alleen biologische worden verkocht, hoeft ie dan niet in plastic. Er kan geen verwarring ontstaan. Gelukkig zijn er veelbelovende nieuwe manieren om dit onderscheid te maken: het laseren van groente. Delhaize zet hier bijvoorbeeld vol op in.

Plastic verlengt de houdbaarheid

Misschien belangrijker: een verpakking wordt ook ook toegepast om een product langer houdbaar te maken. Het plastic is een barrière is voor water, zuurstof, aroma's en verontreinigende stoffen en beschermt tegen fysieke schade. Door de komkommer in plastic te verpakken kan de houdbaarheid van 3 dagen naar 13 tot 17 dagen.

En dit is belangrijk, zoals kwaliteitsmanager Van Soest zei: "Dat scheelt echt verspilling. Elke dag langer houdbaar is voor de supermarkt vijftien procent minder afboekingen." De vraag is hoe weegt de extra verpakking op tegen voedselverspilling?

Verpakking vs voedselverspilling: de impact

Laten we beginnen met de verpakking. Elke komkommer is verpakt in een plastic folie. Deze weegt 1.5 tot 3g en wordt voornamelijk van LDPE plasticgemaakt. LDPE heeft een impact van 2 tot 3 kg CO2e per kg, afhankelijk van het precieze productieproces. Als we voor beide de conservatieve waarden nemen, komen we op 0,009 kg CO2 voor één folie om een komkommer.

Voedselverspilling is iets lastiger in kaart te brengen. We zitten liever wat aan de conservatieve kant en baseren ons op een Oostenrijks onderzoek onder supermarkten.

Bij de niet-verpakte komkommers was de verspilling 9.4% en bij de verpakte komkommers 4.6%. Kortom, de verpakking zorgde voor de helft minder verspilling! Dit komt neer op een netto extra besparing van 0,043 kg CO2 per komkommer. Uiteraard maakt het dan ook nog uit wat de impact is van verspilling in de keuken thuis, maar dat laten we hier even achterwege.

En nu nog even terug naar het grotere plaatje. We voegen ook nog even de impact van de komkommer zelf (zonder plastic) toe.

Uiteindelijk valt zowel de impact van de verpakking als de impact van de verspilling mee. Beide zijn voor komkommers relatief klein ten opzichte van de impact het product zelf!

Conclusie

Ook al is komkommer in plastic dé ergernis onder de (duurzame) consumenten, toch zijn er ook zeker voordelen van het verpakken in plastic. Daarnaast is het gelukkig maar heel weinig plastic en is het te recyclen.

Kortom, onze hyperfocus op plastic verpakkingen heeft vaak maar een marginale impact, vandaar de plek in de Heel lage impact categorie.

Plastic is vooral heel zichtbaar, helemaal bij een komkommer. Wat je niet ziet is de impact van de landbouw zelf en die is bijna altijd groter dan de verpakking. Daarom kan het soms dus toch zin hebben - zoals bij de komkommer - om een verpakking toe te voegen om voedselverspilling tegen te gaan.

Wij zeggen: kies waar je je prettig bij voelt of wat beschikbaar is. Onder aan de streep maakt het vanuit het perspectief van emissies niet heel veel uit. Als je die komkommer zonder plastic haalt, eet hem dan snel op want hij zal iets minder lang goed blijven dan in plastic. En als je die met plastic haalt, zorg dan dat het plastic netjes bij het gerecyclede plastic komt.